Η 15η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για την Κακοποίηση των ηλικιωμένων 

προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το παγκόσμιο κοινό, όσον αφορά στην κακομεταχείριση που υφίστανται οι ηλικιωμένοι ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, από ανθρώπους της οικογένειάς τους ή ανθρώπους υπεύθυνους για τη φροντίδα τους γενικότερα.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Κακοποίηση Ηλικιωμένων καθιερώθηκε για πρώτη φορά από το Διεθνές Δίκτυο για την Πρόληψη της Κακοποίησης Ηλικιωμένων και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2006.  Η κακοποίηση μπορεί να έχει τη μορφή πράξης ή παράλειψης-παραμέλησης είτε είναι ηθελημένη είτε αθέλητη.

Η κακοποίηση των ηλικιωμένων μπορεί να συμβεί μια φορά ή να επαναλαμβάνεται, ενώ περιλαμβάνει και την έλλειψη κατάλληλης δράσης σε περίπτωση κακοποίησης.

Η κακοποίηση μπορεί να συμβαίνει στο πλαίσιο μιας σχέσης εμπιστοσύνης και να προκαλεί σωματική βλάβη ή άγχος στο ηλικιωμένο άτομο.

Η κακοποίηση μπορεί να είναι σωματική, αλλά συχνότερα είναι συναισθηματική και περιλαμβάνει την εγκατάλειψη από τους φροντιστές, την απομόνωση ή και την οικονομική εκμετάλλευση των ηλικιωμένων από τους παρέχοντες φροντίδα.

Στην Ελλάδα τα δεδομένα για την κακοποίηση των ηλικιωμένων είναι ελάχιστα. Στην πραγματικότητα δεν πραγματοποιείται συστηματική και αποτελεσματική καταγραφή των περιπτώσεων κακοποίησης ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ συχνά αυτές οι περιπτώσεις είτε δεν αναγνωρίζονται, είτε αναγνωρίζονται, αλλά για διαφορετικούς λόγους δεν κοινοποιούνται στις αρχές. Εκτιμάται ότι φαινόμενο δεν είναι αμελητέο και ότι η κακοποίηση συχνά αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τη σωματική και ψυχική υγεία των ηλικιωμένων ή ακόμα και τη ζωή τους. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα, το 2022 υπήρξαν 695 καταγγελίες περιπτώσεων κακοποίησης ηλικιωμένων στην τηλεφωνική «Γραμμή Ζωής» (1065).

Η μελέτη ABUEL που διενεργήθηκε το 2009 και συγκέντρωσε στοιχεία σε 7 χώρες μέλη της EE -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- σε δείγμα 4.467 ηλικιωμένων ατόμων που ζούσαν στην κοινότητα. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, χαμηλά επίπεδα κοινωνικής υποστήριξης συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα κακοποίησης. Στο πλαίσιο της ίδιας μελέτης αναφέρεται ότι η ψυχολογική κακοποίηση ήταν η συχνότερη και ακολουθούσε η οικονομική εκμετάλλευση, ενώ η σωματική κακοποίηση ήταν λιγότερο συχνή. Επίσης στην Ελλάδα, η συχνότητα εμφάνισης της κακοποίησης ήταν μεγαλύτερη στις γυναίκες από ό,τι στους άντρες σε όλες τις μορφές της.

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι τα στοιχεία για το μέγεθος του προβλήματος στην Ελλάδα είναι ανεπαρκή ή και παρωχημένα, ενώ δεν υπάρχουν σύγχρονα και επαρκή στοιχεία ούτε για τα αίτια και τους τρόπους πρόληψης και κατάλληλης διαχείρισης των περιπτώσεων κακοποίησης ηλικιωμένων στη χώρα μας.

Γεγονότα για την Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Κακοποίηση των Ηλικιωμένων

• Εκτιμάται ότι ένας στους έξι ηλικιωμένους ενήλικες βιώνει κάποια μορφή κακοποίησης κάθε χρόνο παγκοσμίως.
• Η κακοποίηση ηλικιωμένων μπορεί να συμβεί σε ιδιωτικές κατοικίες, σε ιδρύματα φροντίδας και σε κοινοτικά περιβάλλοντα.
• Η κοινωνική απομόνωση και η γνωστική παρακμή αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την κακοποίηση ηλικιωμένων.
• Η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση αποτελούν αποδεδειγμένες στρατηγικές για τη μείωση της συχνότητας κακοποίησης ηλικιωμένων.

Η πρόληψη της κακοποίησης πρέπει να αποτελεί σκοπό και στόχο της πολιτικής των αρμόδιων φορέων. Για να γίνει πράξη απαιτούνται νομοθετικές παρεμβάσεις, αλλά και καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών υγείας ώστε να εντοπίζονται και να καταγράφονται εγκαίρως περιστατικά κακοποίησης ηλικιωμένων.

Η ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας για την οργανωμενη παροχή κατ' οίκον φροντίδας θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά σ' αυτήν την κατεύθυνση.

Επίσης, η οργάνωση και λειτουργία υπηρεσιών υποστήριξης των ηλικιωμένων και των φροντιστών τους στις τποικές κοινότητες καθώς και η προσφορά ομάδων εθελοντών στην υποστήριξη τους, θα μπορούσαν να συντελέσουν στην πρόληψη της κακοποίησης.