12 Δεκεμβρίου
2024 – Διεθνής Ημέρα Καθολικής Υγειονομικής Κάλυψης
Στις 12 Δεκεμβρίου 2012, η Γενική Συνέλευση των
Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε ένα ψήφισμα που παροτρύνει τις χώρες να επιταχύνουν την
πρόοδο προς την καθολική κάλυψη υγείας (UHC) – την ιδέα ότι όλοι, παντού πρέπει
να έχουν πρόσβαση σε ποιοτική και
οικονομικά προσιτή υγειονομική περίθαλψη και ανακήρυαν τη 12η Δεκεμβρίου
ως Διεθνή Ημέρα Παγκόσμιας Κάλυψης Υγείας (UHC Day).
Η Διεθνής Ημέρα Παγκόσμιας Κάλυψης Υγείας στοχεύει στην
ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανάγκη για ισχυρά και ανθεκτικά συστήματα υγείας
και καθολική κάλυψη υγείας με εταίρους πολλαπλών φορέων.
Η πανδημία COVID-19 μας έδειξε ξανά
ότι η καθολική κάλυψη υγείας και η ασφάλεια της υγείας είναι αλληλένδετοι
στόχοι για την προστασία όλων, παντού, που επιτυγχάνουμε μέσω του ίδιου
συστήματος υγείας – σε κρίση και σε ηρεμία. Για να λειτουργήσουν τα συστήματα
υγείας, πρέπει να λειτουργούν για όλους – ανεξάρτητα από το ποιοι είναι, πού
ζουν ή πόσα χρήματα έχουν. Η δίκαιη κάλυψη υγείας θέτει ως προτεραιότητα τις
γυναίκες, τα παιδιά, τους εφήβους και τους πιο ευάλωτους, επειδή αντιμετωπίζουν
τα πιο σημαντικά εμπόδια στην ουσιαστική φροντίδα.
Τι σημαίνει Καθολική υγειονομική περίθαλψη;
Η
καθολική υγειονομική περίθαλψη είναι ένα σύστημα υγειονομικής
περίθαλψης που
παρέχει υγειονομική περίθαλψη και ασφάλιση σε όλους τους κατοίκους μιας χώρας.
Είναι οργανωμένο γύρω από την παροχή ενός συγκεκριμένου πακέτου για όλα τα μέλη μιας κοινωνίας με απώτερο σκοπό
την παροχή προστασίας από οικονομικούς κινδύνους και την καθολική πρόσβαση σε
υπηρεσίες υγείας.
Ορισμένα
καθολικά συστήματα χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, π.χ. ασφαλιστικά ταμεία, ενώ άλλα
βασίζονται στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Ιστορική εξέλιξη
Τα
πρώτα βήματα προς ένα τέτοιο σύστημα έγιναν στη Γερμανία το 1883, με τον νόμο περί ασφάλισης ασθενείας. Οι
εργοδότες είχαν την εντολή να παρέχουν ασφάλιση για τραυματισμούς και ασθένειες
για τους εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήματα. Το σύστημα χρηματοδοτήθηκε και
διαχειριζόταν από εργαζόμενους και εργοδότες μέσω «πόρων ασθενείας», τα οποία
αντλήθηκαν από τις μειώσεις των μισθών των εργαζομένων και των εργοδοτικών
εισφορών. Άλλες χώρες ακολουθούν το σύστημα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο νόμος περί εθνικής ασφάλισης του 1911 προέβλεπε κάλυψη, όχι
εξειδικευμένη ή νοσοκομειακή περίθαλψη, για τους μισθωτούς, καλύπτοντας περίπου
το ένα τρίτο του πληθυσμού.
Ελλάδα
Κατά
την πρωθυπουργία Βενιζέλου συστάθηκαν «Εθνικά Νοσοκομεία» τα ταμεία Ηθοποιών,
Εργαζομένων ΔΕΗ κ.λπ., έπειτα τα νομοθετήματα και τις συμβάσεις του
Παπαναστασίου οι υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα γίνονται πιο προσιτές. Με τον
νόμο 6298/1934 επί Ιωάννου Μεταξά ιδρύθηκε το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το πρώτο ασφαλιστικό ταμείο ευρείας
κάλυψης, που όμως ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1 Ιανουαρίου 1937. Στον
ιδρυτικό νόμο του του Εθνικού Συστήματος Υγείας ( ΦΕΚ 1897/1983) αναφέρεται ρητά ότι «Το
κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών υγείας στο σύνολο των πολιτών»,
και ότι «Οι υπηρεσίες υγείας παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη ανεξάρτητα από
την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση, μέσα από ενιαίο και
αποκεντρωμένο εθνικό σύστημα υγείας, που οργανώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις
του νόμου αυτού».
Διεθνής Ημέρα Καθολικής Υγειονομικής Κάλυψης
Με την
πρωτοβουλία του ΟΗΕ, στο Ψήφισμα 72/138 της γενικής συνέλευσης, εορτάζεται στις
12 Δεκεμβρίου η Διεθνής Ημέρα Καθολικής Υγειονομικής Κάλυψης (International
Universal Health Coverage Day).
Η Ημέρα
Παγκόσμιας Κάλυψης Υγείας επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει πρώτα τις κυβερνήσεις
των κρατών – μελών του ΟΗΕ, σχετικά με την ανάγκη για ισχυρά και ανθεκτικά
συστήματα υγείας με καθολική υγειονομική κάλυψη για τον πληθυσμό. Ο διεθνής
οργανισμός θέτει ως βασική προτεραιότητα για τη διεθνή ανάπτυξη την πρόσβαση σε
προσιτή και ποιοτική υγειονομική περίθαλψη για κάθε άνθρωπο
Ιδιωτική ασφάλιση υγείας
Οι
πολιτικές εξελίξεις και τα επίπεδα ικανοποίησης από τις δημόσιες υπηρεσίες
υγειονομικής περίθαλψης, είναι κάποιοι από τους παράγοντες που έπαιξαν και θα
παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της ιδιωτικής αγοράς ασφάλισης υγείας. Λόγου χάρη η
εξέλιξη της πανδημίας ή οι δημογραφικές
αλλαγές και το μακροοικονομικό περιβάλλον. Δεδομένης της ισχυρής εθνικής
συνιστώσας πολλών από αυτούς τους παράγοντες, οι εθνικές αγορές ασφάλισης
υγείας αναμένεται να συνεχίσουν να αναπτύσσονται με διαφορετικές ταχύτητες.
Το κατά
κεφαλήν ποσό, κατά μέσο όρο, που δόθηκε ως δαπάνη για ιδιωτική ασφάλιση υγείας στην Ευρώπη
το 2020 ήταν 286 ευρώ ή 8 ευρώ περισσότερα από το 2019. Συγκεκριμένα, οι χώρες
με τη μεγαλύτερη ασφαλιστική πυκνότητα είναι η Ολλανδία με
δαπάνες στα 3.111 ευρώ, η Ελβετία με δαπάνες 1.249 ευρώ και το Λουξεμβούργο με
δαπάνη γύρω στα 790 ευρώ.
Η Ελλάδα βρίσκεται
αρκετά κάτω από το μέσο όρο, δηλαδή στα 286 ευρώ, στην 24η θέση της κατάταξης -
με 30 στο σύνολο - ελάχιστα πάνω από την Τουρκία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη
Ρουμανία, την Πολωνία και την Εσθονία.
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΗ
ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ
Ως
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Φ.Υ.) ορίζεται το σύνολο των ολοκληρωμένων
υπηρεσιών υγείας που έχουν ως σκοπό την παρακολούθηση, διατήρηση και βελτίωση
της υγείας του ανθρώπου.
Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν την προαγωγή της
υγείας, την πρόληψη της νόσου, τη διάγνωση, την θεραπεία, την ολοκληρωμένη
φροντίδα και τη συνέχεια αυτής. Το Κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή
ποιοτικών υπηρεσιών Π.Φ.Υ. στο σύνολο
του πληθυσμού, με
σεβασμό στα δικαιώματα και τις ανάγκες του.
Οι
υπηρεσίες Π.Φ.Υ. διαρθρώνονται, αναπτύσσονται, οργανώνονται και λειτουργούν με
βάση τις αρχές της δωρεάν
καθολικής υγειονομικής κάλυψης του
πληθυσμού, της
ισότιμης πρόσβασης στις
υπηρεσίες υγείας, της
προσέγγισης αποκλεισμένων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων, της διασφάλισης της ποιότητας και ασφάλειας
των παρεχομένων υπηρεσιών, της συνέχειας της φροντίδας υγείας, της ευθύνης και
λογοδοσίας των παρόχων υπηρεσιών υγείας, της τομεοποίησης, της ιατρικής,
νοσηλευτικής ή άλλης επαγγελματικής δεοντολογίας, της εγγύτητας των υπηρεσιών
στον τόπο κατοικίας, διαμονής ή εργασίας, της διασύνδεσης με λοιπές υπηρεσίες
υγείας, της ορθολογικής παραπομπής σε άλλες μονάδες ή υπηρεσίες του Ε.Σ.Υ. ή
συμβεβλημένων παρόχων για διάγνωση, θεραπεία, νοσηλεία ή περαιτέρω φροντίδα, της
διατομεακής συνεργασίας με τοπικούς, κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς,
καθώς και της αγωγής
υγείας της κοινότητας και της
ενεργούς συμμετοχής της στην ικανοποίηση των υγειονομικών της αναγκών.