Η 1η Πέμπτη του Νοεμβρίου (6 Νοεμβρίου 2025) έχει ανακηρυχτεί ως Διεθνής Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνοεκφοβισμού (International day against violence and bullying at school including cyberbullying) με απόφαση της γενικής συνέλευσης της UNESCO.

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο εσκεμμένης, απρόκλητης, συστηματικής και επαναλαμβανόμενης άσκησης βίας και επιθετικής συμπεριφοράς μεταξύ μαθητών. Έχει διάφορες μορφές όπως λεκτικός εκφοβισμός, κοινωνικός εκφοβισμός, σωματικός εκφοβισμός και διαδικτυακός εκφοβισμός, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου.

Ο εκφοβισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές όπως:

• Σωματικός: άσκηση φυσικής βίας (χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα)
• Λεκτικός: χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων, απειλών και εκβιασμού (πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία, διακρίσεις, ντροπιαστικά σχόλια)
• Έμμεσος ή Κοινωνικός: εσκεμμένος ή συχνός αποκλεισμός μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση, διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών, επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων, κλοπές ή ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος
• Ηλεκτρονικός (cyberbullying): η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών
• Ρατσιστικός: υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος
• Σεξουαλικός

Πρόληψη

Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού απαιτεί την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, αξιοποίηση και ανάπτυξη κοινών δράσεων από το σύνολο όλων των εμπλεκομένων, δηλαδή του σχολείου, της οικογένειας και της τοπικής κοινωνίας. Κάθε μέλος της σχολικής κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Ο βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους, σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού. Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του διευθυντή του σχολείου, άλλος του εκπαιδευτικού, άλλος των συμμαθητών, άλλος των γονιών. Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο μιας ολιστικής αντιμετώπισης.

Πιο συγκεκριμένα:

• Οι γονείς οφείλουν να αποτελούν παράδειγμα και να μαθαίνουν στα παιδιά την έννοια της διαφορετικότητας και της ισότητας. Όλοι είμαστε ίσοι αλλά όχι ίδιοι. Αν εντοπίσουν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και υποψιάζονται ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα εκφοβισμού κρίνεται αναγκαίο να προσεγγίσουν το παιδί και να αντιδράσουν απευθυνόμενοι αρχικά στους εκπαιδευτικούς και στις Διευθύνσεις των σχολείων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το παιδί να αισθανθεί ότι έχει στήριγμα τους γονείς του και το σχολείο.
• Στο σχολείο να αφιερώνουν διδακτικές ώρες για να ενημερώσουν τα παιδιά, να είναι κοντά τους για να νιώθουν ασφάλεια να μιλήσουν για οτιδήποτε και να δοθεί βάση στην αναγκαιότητα συστηματικής επιμόρφωσης της εκπαιδευτικής κοινότητας και στην ανάπτυξη συνεργασίας του σχολείου με τις κοινωνικές υπηρεσίες της χώρας υποδοχής.
• Τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο αφού έχουν εισχωρήσει στη ζωή μας και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας ας χρησιμοποιούνται για καλό για να προβάλουν ιστορίες εκφοβισμού, να παρέχουν συμβουλές και υποστήριξη.
• Σε επίπεδο κοινωνίας θα πρέπει να γίνουν συστηματικές προσπάθειες για την ενδυνάμωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ενίσχυση των αξιών του σεβασμού, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Ενώ θα ήταν βοηθητικό να έχουν όλοι πρόσβαση για συμβουλές από δημόσιους κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους.

Τέλος, οι ειδικοί επιμένουν ότι τα παιδιά πρέπει να μη φοβούνται, να έχουν το θάρρος της γνώμης και να μάθουν να «αντιδρούν».

Τα παιδιά δικαιούνται να ζουν και να εργάζονται σε ένα σχολικό περιβάλλον που τους παρέχει ασφάλεια, ηρεμία και σεβασμό, γιατί η παραβίαση των δικαιωμάτων ακόμη κι όταν γίνεται από συνομηλίκους, προκαλεί μεγάλη ψυχική οδύνη. Είναι σημαντικό να στοχεύσουμε στη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου η ποικιλομορφία και η διαφορετικότητα είναι σεβαστές και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου εκτιμάται και ενθαρρύνεται. Να γνωρίζουμε μόνο τα θέματα δεν είναι αρκετό. Πρέπει επιπλέον να προσπαθήσουμε να είμαστε συνεπείς στις στάσεις και τις πράξεις μας.

Εξειδικευμένο προσωπικό από το Κέντρο Υγείας Σπηλίου στα πλαίσια των προγραμμάτων αγωγής και προαγωγής της υγείας σε μαθητικό πληθυσμό υλοποιεί ομιλίες διαδραστικού χαρακτήρα στα σχολεία της περιοχής ευθύνης του, σε μαθητές Δημοτικού ( Ε και ΣΤ τάξεις ), Γυμνασίου και Λυκείου, με θέμα «Εκφοβισμός στον Φυσικό και Διαδικτυακό Χώρο»

6 ΜΑΡΤΙΟΥ 2025 

Διεθνής Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

All articles

H 15η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου με στόχο την ευαισθητοποίηση για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας στον παιδικό καρκίνο.

Είναι μια ημέρα αναγνώρισης του κουράγιου και της δύναμης των παιδιών, εφήβων αλλά και των φροντιστών τους που βιώνουν τον καρκίνο.

Είναι μια μέρα εκτίμησης στους μικρούς μαχητές και στις οικογένειες τους, αλλά και σε όλους εκείνους τους επαγγελματίες υγείας που δίνουν αυτή τη δύσκολη μάχη.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου, καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Γονέων με Καρκινοπαθή Παιδιά (ICCCPO).

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ):

Ο καρκίνος είναι κύρια αιτία θανάτου για παιδιά και εφήβους. Η πιθανότητα επιβίωσης από τη διάγνωση του παιδικού καρκίνου εξαρτάται από τη χώρα στην οποία ζει το παιδί. Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, πάνω από το 80% των παιδιών με καρκίνο θεραπεύονται, ενώ σε χώρες χαμηλού εισοδήματος λιγότερο από το 30% θεραπεύονται .

Αν και ο παιδικός καρκίνος δεν μπορεί γενικά να προληφθεί ή να εντοπιστεί μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου, οι περισσότεροι τύποι παιδικού καρκίνου μπορούν να θεραπευτούν με γενόσημα φάρμακα και άλλες μορφές θεραπείας, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής επέμβασης και της ακτινοθεραπείας.

• Κάθε χρόνο, Υπολογίζεται ότι 400.000 παιδιά και έφηβοι ηλικίας 0–19 ετών αναπτύσσουν καρκίνο .
• Οι πιο συνηθισμένοι τύποι παιδικού καρκίνου περιλαμβάνουν λευχαιμίες, όγκους εγκεφάλου, λεμφώματα και συμπαγείς όγκους όπως το νευροβλάστωμα και ο όγκος Wilms.
• Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, όπου οι ολοκληρωμένες υπηρεσίες είναι γενικά προσβάσιμες, πάνω από το 80% των παιδιών με καρκίνο θεραπεύονται.
• Σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος , λιγότερο από το 30% θεραπεύεται .
• Οι θάνατοι που μπορούν να αποφευχθούν από καρκίνους της παιδικής ηλικίας στις χώρες χαμηλού εισοδήματος προκύπτουν από έλλειψη διάγνωσης, λανθασμένη διάγνωση ή καθυστερημένη διάγνωση, εμπόδια στην πρόσβαση στην περίθαλψη, εγκατάλειψη θεραπείας, θάνατο από τοξικότητα ( παρενέργειες )και υποτροπή .
• Μόνο το 29% των χωρών χαμηλού εισοδήματος αναφέρουν ότι τα αντικαρκινικά φάρμακα είναι γενικά διαθέσιμα στους πληθυσμούς τους σε σύγκριση με το 96% των χωρών υψηλού εισοδήματος.

Τι προκαλεί καρκίνο στα παιδιά;

Σε αντίθεση με αυτούς των ενηλίκων, οι παιδικοί καρκίνοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν μπορούν να αποδοθούν σε συγκεκριμένα αίτια. Παρά την πληθώρα μελετών για τον εντοπισμό των αιτιολογικών παραγόντων του παιδικού καρκίνου, για ελάχιστους τύπους εξ αυτών η εκδήλωση συσχετίστηκε ή αποδόθηκε ευθέως με συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες ή συνήθειες του τρόπου ζωής. Όσον αφορά δε στη κληρονομικότητα, με βάση τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα μόνο το 10% περίπου όλων των παιδιών με καρκίνο φαίνεται να είχε προδιάθεση λόγω γενετικών παραγόντων. Ορισμένες χρόνιες λοιμώξεις, όπως οι λοιμώξεις από τους ιούς HIV ή Epstein-Barr και η ελονοσία αποτελούν παράγοντες κινδύνου για παιδικό καρκίνο, ιδιαίτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία

Ενώ είναι δύσκολο να προληφθεί ο παιδικός καρκίνος, η έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία, φροντίδα και υποστήριξη των παιδιών με καρκίνο έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του ποσοστού επιβίωσης των παιδιών αυτών, ειδικότερα σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Όπως συμβαίνει με τις νεοπλασίες στους ενήλικες, έτσι και ο καρκίνος της παιδικής ηλικίας αφορά και στα δύο φύλα και μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Γονείς/κηδεμόνες και επαγγελματίες υγείας μπορούν να ανιχνεύσουν ύποπτα συμπτώματα όπως:

• πυρετός χωρίς εστία λοίμωξης που επιμένει ή που ανταποκρίνεται στα αντιπυρετικά και επανεμφανίζεται
• σοβαροί και επίμονοι πονοκέφαλοι
• έμετοι (ιδιαίτερα πρωινοί)
• αλλαγή συμπεριφοράς
• σπασμοί
• αιφνίδιος στραβισμός
• διόγκωση ή πτώση βλεφάρων
• μελανιές
• πόνος στα οστά
• δυσκολία στο βάδισμα
• ανορεξία
• απώλεια βάρους
• κακοδιαθεσία

ώστε να ακολουθήσει η κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία. Υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής επέμβασης, της χημειοθεραπείας, της ακτινοθεραπείας και συνδυασμού αυτών καθώς και μέθοδοι διαχείρισης που έχουν αυξήσει σημαντικά το ποσοστό επιβίωσης. Όταν εντοπιστεί και διαγνωστεί έγκαιρα, ο καρκίνος είναι πιο πιθανό να ανταποκριθεί στη θεραπεία που μπορεί να είναι λιγότερο εντατική και να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης με λιγότερη ταλαιπωρία και μικρότερο οικονομικό κόστος.

Σκοπός της θεραπείας του παιδικού καρκίνου δεν είναι μόνο η ίαση, αλλά και η διατήρηση της ποιότητας ζωής και της ψυχολογικής και κοινωνικής ευεξίας των νεαρών ασθενών που διαταράσσεται από την ίδια τη νόσο αλλά και από την απώλεια του φυσιολογικού ρυθμού ζωής εξαιτίας της ή εξαιτίας των παρενεργειών από τη μακρόχρονη θεραπεία.

Παγκόσμια Πρωτοβουλία

Το 2018, ο ΠΟΥ, με την υποστήριξη του Ερευνητικού Νοσοκομείου Παίδων St. Jude Children's Research Hospital, εγκαινίασε την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τον Παιδικό Καρκίνο, προκειμένου να παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες και τεχνική βοήθεια στις εθνικές κυβερνήσεις για τη δημιουργία και τη διατήρηση υψηλής ποιότητας προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης του παιδικού καρκίνου. Τον Δεκέμβριο του 2021, η ίδια Πρωτοβουλία εγκαινίασε Παγκόσμια Πλατφόρμα για την Πρόσβαση σε Αντικαρκινικά Φάρμακα για παιδιά και εφήβους, την πρώτη του είδους της, για την εξασφάλιση αδιάλειπτης παροχής ποιοτικών και σύμφωνα με τα βέλτιστα πρότυπα φροντίδας υγείας φαρμάκων ανά τον κόσμο. Στόχος του όλου εγχειρήματος είναι να επιτευχθεί τουλάχιστον 60% επιβίωση για όλα τα παιδιά του κόσμου με καρκίνο έως το 2030.

Ο ΠΟΥ και οΔιεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο(IARC)συνεργάζονται με τονΔιεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας(IAEA) καιάλλους οργανισμούς και εταίρους του ΟΗΕ, για:

• αύξηση της πολιτικής δέσμευσης για τον έλεγχο του παιδικού καρκίνου·
• υποστήριξη των κυβερνήσεων για την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας καρκινικών κέντρων και περιφερειακών δορυφόρων για τη διασφάλιση έγκαιρης και ακριβούς διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας·
• ανάπτυξη προτύπων και εργαλείων για την καθοδήγηση του σχεδιασμού και της εφαρμογής παρεμβάσεων για έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία και παρηγορητική φροντίδα και φροντίδα επιβίωσης,
• βελτίωση της πρόσβασης σε βασικά φάρμακα και τεχνολογίες· και
• υποστήριξη των κυβερνήσεων για την προστασία των οικογενειών παιδιών με καρκίνο από οικονομική βλάβη και κοινωνική απομόνωση ως αποτέλεσμα της φροντίδας για τον καρκίνο.

Ο καρκίνος της παιδικής ηλικίας μπορεί να ιαθεί. Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να νικήσουν τον καρκίνο με έγκαιρη διάγνωση, εξειδικευμένη θεραπεία, φροντίδα και υποστήριξη.

Παρηγορητική φροντίδα: Η παρηγορητική φροντίδα ανακουφίζει από τα συμπτώματα που προκαλούνται από τον καρκίνο και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους. Δεν μπορούν να θεραπευτούν όλα τα παιδιά με καρκίνο, αλλά η ανακούφιση από τον πόνο είναι δυνατή για όλους. Η παιδιατρική παρηγορητική φροντίδα θεωρείται βασικό συστατικό της ολοκληρωμένης φροντίδας, ξεκινώντας από τη διάγνωση της νόσου και συνεχίζεται καθ' όλη τη διάρκεια της θεραπείας και της φροντίδας, ανεξάρτητα από το εάν ένα παιδί λαμβάνει θεραπεία με θεραπευτικό σκοπό.

Τα προγράμματα παρηγορητικής φροντίδας μπορούν να παραδοθούν μέσω της φροντίδας στην κοινότητα και στο σπίτι, παρέχοντας ανακούφιση από τον πόνο και ψυχοκοινωνική υποστήριξη στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.

Στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και στο Κέντρο Υγείας Σπηλίου αποτελούν βασικές προτεραιότητες η πρωτογενής πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου καθώς και η προσωπική φροντίδα και υποστήριξη κάθε ατόμου και της οικογένειάς του στα πλαίσια της κοινότητας του.