Παγκόσμια Ημέρα ΧΑΠ 19 Νοεμβρίου 2025: 

« Δύσπνοια, σκεφτείτε τη ΧΑΠ»

Η κατάλληλη διάγνωση της ΧΑΠ μπορεί να έχει πολύ σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία.

Για την υποστήριξη της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της ΧΑΠ στις 19 Νοεμβρίου, η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για την Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (GOLD), εφιστά την προσοχή στη σημασία της σωστής διάγνωσης της ΧΑΠ νωρίτερα - με θέμα «Δύσπνοια, σκεφτείτε τη ΧΑΠ».

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια πάθηση που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί και χαρακτηρίζεται από δύσπνοια, χρόνια παραγωγή πτυέλων και βήχα, που στοιχίζει τρία εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως κάθε χρόνο —ιδιαίτερα σε περιοχές με χαμηλούς πόρους, ενώ αναμένεται να αυξηθεί λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της συνεχιζόμενης έκθεσης σε κινδύνους, όπως είναι ο καπνός του τσιγάρου και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια νόσος των πνευμόνων, κατά την οποία η στένωση των βρόγχων προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή. Κύρια αιτία της παραμένει το κάπνισμα, ενεργητικό και παθητικό, η ατμοσφαιρική ρύπανση και το ιστορικό λοιμώξεων στην παιδική ηλικία.

Στη χώρα μας, που πάνω από το 50% των ενηλίκων είναι καπνιστές, μελέτη της Πνευμονολογικής Εταιρείας, έδειξε ότι 800.000 Έλληνες πάσχουν από τη νόσο, με τους μισούς από αυτούς να μην το γνωρίζουν.

Ο πρωινός βήχας των καπνιστών θα πρέπει στο εξής να θεωρείται νόσος, αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).

Αν και η ΧΑΠ είναι μια κοινή, αποτρέψιμη και θεραπεύσιμη ασθένεια, η εκτεταμένη υποδιάγνωση, η λανθασμένη διάγνωση και η καθυστερημένη διάγνωση οδηγούν σε ασθενείς που είτε δεν λαμβάνουν θεραπεία είτε λαμβάνουν λανθασμένη θεραπεία ή λιγότερο αποτελεσματική θεραπεία. Μελέτες από όλο τον κόσμο δείχνουν ότι έως και το 70% των ενηλίκων με ΧΑΠ παραμένουν αδιάγνωστοι, με ποσοστά ακόμη υψηλότερα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Η αδιάγνωστη ΧΑΠ μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιβάρυνση των συμπτωμάτων, κακή ποιότητα ζωής, μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία και χειρότερη συνολικά γενική κατάσταση υγείας.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε ακατάλληλη ή χαμένη διάγνωση, συμπεριλαμβανομένων παραγόντων που σχετίζονται με τον ασθενή και το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Οι ασθενείς μπορεί να μην αναγνωρίζουν ή να αναφέρουν τα συμπτώματα με ακρίβεια, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να μην διαθέτουν πόρους για να εκπαιδεύσουν επαρκώς το προσωπικό στην φροντίδα ασθενών με πνευμονικά νοσήματα και στα διαγνωστικά κριτήρια της ΧΑΠ.

Είναι σημαντικό για τους παρόχους υγείας να αναζητούν τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου:

• Ηλικία ≥ 35 ετών

• Έκθεση σε παράγοντες κινδύνου (καπνός τσιγάρου, ρύπανση του αέρα των νοικοκυριών και των εξωτερικών χώρων)

• Γενετικοί παράγοντες

• Προωρότητα και παράγοντες κινδύνου στην παιδική ηλικία (π.χ. αναπνευστικές λοιμώξεις)

• Αναπνευστικά συμπτώματα

Η ακριβής και έγκαιρη διάγνωση της ΧΑΠ μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και υγείας. Με βάση τα επί του παρόντος διαθέσιμα στοιχεία, η πρωτοβουλία GOLD υποστηρίζει την έγκαιρη διάγνωση με τη διενέργεια σπιρομέτρησης σε άτομα με συμπτώματα ή/και παράγοντες κινδύνου.

Βασική αρχή θεραπείας της ΧΑΠ είναι η πρόληψη μέσω των εμβολιασμών. Ανεξαρτήτως ηλικίας, οι πάσχοντες πρέπει να εμβολιάζονται κατά της γρίπης και του πνευμονιοκόκκου. Η διακοπή καπνίσματος αποτελεί την παρέμβαση με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη μείωση της φυσικής πορείας της ΧΑΠ.

Οι ασθενείς και οι οικογένειες τους μπορούν να βοηθήσουν στην υποστήριξη περισσότερης έρευνας και καλύτερης πρόσβασης στην περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των τακτικών εξετάσεων σπιρομέτρησης και της πρόσβασης σε υπηρεσίες τηλε-ιατρικής για ασθενείς σε απομακρυσμένες περιοχές. Επιπλέον, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να εργαστούν για να βελτιώσουν την πρόσβαση στη σπιρομέτρηση, την εκπαίδευση στα διαγνωστικά κριτήρια της ΧΑΠ, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης και ερμηνείας της σπιρομέτρησης και κυρίως να υποστηρίξουν αποτελεσματικά την πρόληψη της ΧΑΠ με πολιτικές μείωσης της χρήσης καπνού, ιδιαίτερα την έναρξη του καπνίσματος στις νεαρές ηλικίες.

Η πρόληψη είναι το κλειδί!

Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευτείτε από τη ΧΑΠ είναι να αποφύγετε το κάπνισμα και να ζείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Εάν έχετε συμπτώματα ΧΑΠ, συμβουλευτείτε άμεσα τον γιατρό σας. 

Καλέστε στο Κέντρο Υγείας Σπηλίου για διενέργεια δωρεάν σπιρομέτρησης